Zaawansowane zastosowanie funkcji XLOOKUP w Excelu: kompletna instrukcja z przykładami praktycznymi

Wstęp

Funkcja XLOOKUP to jedna z najnowszych i najpotężniejszych funkcji dostępnych w Excelu (od wersji 365 oraz Excel 2019 wzwyż), która ma za zadanie zastąpić starsze funkcje wyszukiwania, takie jak VLOOKUP (WYSZUKAJ.PIONOWO), HLOOKUP, a nawet INDEX i MATCH. Jest znacznie bardziej elastyczna, czytelna i mniej podatna na błędy, co czyni ją idealnym narzędziem dla analityków danych, finansistów, marketerów czy specjalistów SEO pracujących na dużych zestawach danych.

W tym artykule pokażę Ci:

• Czym jest funkcja XLOOKUP
• Jak z niej korzystać – składnia i przykłady
• Kiedy warto ją zastosować
• Jakie błędy możesz napotkać i jak ich uniknąć
• Praktyczne zastosowania w codziennej pracy

Co to jest XLOOKUP?

XLOOKUP to funkcja wyszukiwania, która umożliwia odnalezienie wartości w jednej kolumnie (lub wierszu) i zwrócenie odpowiadającej jej wartości z innej kolumny (lub wiersza), zarówno w pionie, jak i w poziomie.

Składnia:

XLOOKUP(co_szukasz, gdzie_szukasz, co_zwrocic, [jeśli_nie_znaleziono], [tryb_dopasowania], [tryb_przeszukiwania])

• co_szukasz – wartość, której szukasz.
• gdzie_szukasz – zakres, w którym chcesz ją znaleźć.
• co_zwrocic – zakres, z którego ma zostać zwrócona wartość odpowiadająca znalezionej.
• [jeśli_nie_znaleziono] – opcjonalny tekst lub wartość zwracana, gdy nie znajdzie wyniku.
• [tryb_dopasowania] – opcjonalnie: dokładne dopasowanie lub przybliżone.
• [tryb_przeszukiwania] – np. przeszukiwanie od początku lub od końca.

Przykład 1: Proste wyszukiwanie danych

Scenariusz: Masz listę klientów i chcesz znaleźć adres e-mail dla danego klienta.

Imię i nazwisko	E-mail
Anna Nowak	anna.nowak@email.com
Michał Kowalski	michal.k@email.com
Zofia Wiśniewska	zofia.w@email.com

Formuła:

=XLOOKUP("Michał Kowalski", A2:A4, B2:B4)

Zwróci: michal.k@email.com

Przykład 2: Zwracanie wartości domyślnej, jeśli brak wyniku

=XLOOKUP("Janina Nowak", A2:A4, B2:B4, "Brak danych")

Zwróci: Brak danych

Przykład 3: Wyszukiwanie od końca listy

=XLOOKUP("Anna Nowak", A2:A10, B2:B10, "Brak", 0, -1)

-1 oznacza, że przeszukiwanie odbywa się od końca zakresu.

Przykład 4: Wyszukiwanie w tabelach dynamicznych

=XLOOKUP("Zofia", Klienci[Imię], Klienci[Telefon], "Brak telefonu")

Zastosowania w pracy

• Raporty sprzedaży: szybkie pobieranie danych sprzedażowych na podstawie ID produktu lub klienta.
• Zestawienia SEO: przypisywanie słów kluczowych do kategorii z zewnętrznych źródeł danych.
• Działy HR: identyfikacja statusów pracowników na podstawie danych kadrowych.
• Finanse: pobieranie kursów walut z tabeli historycznej.

Zalety XLOOKUP w porównaniu do VLOOKUP

Cecha	VLOOKUP	XLOOKUP
Wyszukiwanie w lewo	❌	✅
Automatyczna aktualizacja	❌	✅
Obsługa błędów	❌ (wymaga IFERROR)	✅
Przeszukiwanie od końca	❌	✅
Czytelność formuły	🟡 średnia	✅ wysoka

Częste błędy i jak ich unikać

• Błąd #VALUE! – upewnij się, że zakresy mają te same rozmiary.
• Typ danych – dane powinny mieć zgodne typy (tekst/liczby).
• Długość zakresów – lepiej używać tabel Excel z nazwami kolumn dla przejrzystości.

Podsumowanie

Funkcja XLOOKUP to potężne narzędzie, które znacząco ułatwia pracę z danymi w Excelu – niezależnie od tego, czy jesteś specjalistą SEO, analitykiem, pracownikiem HR czy księgowym. Jej wszechstronność, czytelność i łatwość użycia sprawiają, że warto ją poznać i stosować na co dzień.

💡 Wskazówka: Jeśli nadal używasz VLOOKUP, czas przenieść się na XLOOKUP – Twój Excel stanie się bardziej elastyczny i mniej awaryjny.